Wigilijna wieczerza jest jednym z najbardziej długich i powszechnie pielęgnowanych polskich obrzędów. Rozpoczyna się, gdy na niebie pojawi się pierwsza gwiazdka, a posiłek jest zwykle podawany pod białym obrusem z sianem pod spodem.
Z gotowanych suszonych i wędzonych owoców, takich jak śliwki, jabłka, gruszki, rodzynki i morele, przygotowuje się specjalny napój zwany kompotem. Uważa się, że napój ten przyspiesza trawienie i rozgrzewa ludzi w mroźne zimowe dni.
Tradycje
Noc wigilijna jest naznaczona tradycjami łączącymi dawne zwyczaje pogańskie z religijnymi wprowadzonymi przez Kościół katolicki, tradycjami lokalnymi i kulturami ludowymi.
Jest to również czas łamania się opłatkiem i wymiany życzeń zdrowia i pomyślności. Tradycyjnie podaje się 12 potraw, które symbolizują liczbę apostołów.
Jedną z najpopularniejszych jest Kutia, pszenny budyń słodzony miodem, makiem i orzechami. Danie to symbolizuje zmartwychwstanie, wieczność i dobrobyt.
Inna tradycja dotyczy specjalnego chleba zwanego kołaczem, który ozdabia się świecą. Pierwszą łyżkę spożywa głowa domu.
Nieodzownym elementem polskiej kolacji wigilijnej są ryby, zwłaszcza karp. Istnieje wiele lokalnych, tradycyjnych i starożytnych przepisów na tę pyszną rybę, w tym na karpia w szarym sosie lub nadziewanego suszonymi grzybami.
Pochodzenie
Polacy, podobnie jak wiele innych krajów Europy Środkowej i Wschodniej, upamiętniają dwunastu apostołów Jezusa, wydając w Wigilię bezmięsną wieczerzę. Uczta składa się z dwunastu potraw i nazywa się Wigilia.
Kolacja jest przygotowywana i podawana po tym, jak ojciec prowadzi rodzinę w modlitwie. Następnie każdemu członkowi rodziny ofiarowuje didukh (chleb maczany w miodzie).
Didukh kładzie się w specjalnym miejscu na stole, a obok niego kutię (gotowaną pszenicę zmieszaną z makiem i miodem). Kutia nazywana jest Bożym Pokarmem i uważana jest za najważniejszą potrawę podczas wigilijnego posiłku.
Innym popularnym daniem świątecznym jest śliwkowy sos, który składa się z 13 składników symbolizujących Jezusa i jego 12 uczniów. Są to rodzynki, porzeczki, łój, brązowy cukier, bułka tarta, cytron, mąka, mieszanka przypraw, jajka i brandy.
Odmiany
Tradycyjnie każda kolacja wigilijna w Polsce składa się z 12 potraw. Potrawy te symbolizują dwunastu apostołów Jezusa i mają zapewnić pomyślność w nadchodzącym roku.
Tradycyjna polska wieczerza zawiera również kalacz, biały chleb skręcony i przepleciony z dziurką w środku. Jest to szczególny przysmak dla dzieci, które zabierają go ze sobą, aby odwiedzić rodziców chrzestnych i krewnych.
Jedną z najpopularniejszych potraw wigilijnych na Ukrainie jest olivier, trójkątny kwaśny placek wypełniony mielonym mięsem. Zazwyczaj podaje się go na gorąco, ale można go też jeść na zimno z filiżanką chudego rosołu z kury i plasterkiem ryby szprotki.
Innym tradycyjnym ukraińskim daniem jest kutia, pszenny pudding z makiem, miodem i orzechami. Uważa się, że przynosi płodność i zdrowie w Nowym Roku, a także utrzymuje przodków blisko siebie.
Przepisy
Święta Bożego Narodzenia to czas, kiedy rodziny spotykają się, aby spędzić czas z bliskimi, a także czas, kiedy ludzie jedzą pyszne potrawy. Dlatego ważne jest, aby wybrać odpowiednie potrawy na tę okazję.
Oprócz tradycyjnych potraw, takich jak świąteczny indyk, szynka i kurczak, istnieją inne dania, które są powszechnie podawane w Wigilię. Przepisy te mogą być świetnym sposobem na urozmaicenie kolacji, bez przesady i zbytniego obciążania żołądka.
Na przykład ta pieczona gęś jest łatwa do przygotowania i stanowi świetny dodatek do każdego świątecznego menu. Podaj ją z klasyczną zieloną sałatką i pieczonymi ziemniakami, a będziesz mieć kompletny posiłek wigilijny!
Innym tradycyjnym daniem jest kutia, która może być zrobiona z pszenicy (pshenitsia), jęczmienia (iachmin’), ryżu (ris) lub owsa i zmieszana z tartym makiem, miodem, orzechami lub suszonymi owocami. Jest to zdrowe danie, a mieszanka tych składników ma pewne duchowe znaczenie: pszenica symbolizuje zmartwychwstanie, miód – wieczność, orzechy – zdrowie, a mak – płodność.
